ماسوله

ماسوله در ۵۵ کیلومتری رشت در استان گیلان و در جنوب غربی فومن قرار دارد. فاصله فومن تا رشت حدود 25 کیلومتر و از فومن تا ماسوله حدود 35 کیلومتر می باشد. از طرف شمال غرب به ماسال، از غرب به خلخال و از جنوب به پشتکوه خمسه زنجان و از مشرق به فومن محدود می شود. این شهر در ناحیه‌ای کوهستانی و جنگلی در دامنه‌ای صخره‌ای با وسعت ۱۶ هکتار و ارتفاع ۱۰۵۰ متر از سطح دریای آزاد ساخته شده‌است. در ماسوله دها چشمه آب زلال و گوارا وجود دارد .

 

 

درباره پیدایش این شهر زیبا و کم نظیر ایران نظرات گوناگونی بیان شده از جمله میر ظهیرالدین در کتاب (گیلان و دیلمستان) چهار بار از موسله یاد می کند که همین ماسوله امروزی است. نامهای قدیمی این بخش (خورتاب خانی) و بیشتر (البقر و ماسالار) بوده است. گروهی می گویند که در قرن سوم هجری وقتی که (سید جلال الدین اشرف) در طارم شکست خورد، عون بن محمد بن علی که همراه وی بود زخمی برداشت و به ماسوله آمد و به چوپانی برخورد نمود كه به او گفت جسد او را هر جا یافت به خاک بسپارد. پس از بخاک سپردن جسد او، چوپانان یکی پس از دیگری خانه خود را در جوار قبر او ساختند تا آبادی ماسوله به وجود آمد .
در اینکه قدمت ماسوله به چه زمان میرسد اختلاف نظر زیاد است. برخی قدمت آنرا هزار و سیصد سال و جماعتی دیگر قدمت آنرا به دو هزار پانصد سال پیش نسبت می دهند و بعضی نيز معتقدند كه حدود هشتصد تا هزار سال پيش مردمانی از نقاط مختلف سرزمين گسترده ايران به دلائل نامعلومی به منطقه ماسوله كوچ كردند و برخی از مردمان محلی نيز از منطقه ای به نام كهنه ماسوله واقع در 6 كيلومتری شمال غرب اين شهر با اين افراد همراه شدند .

 

   

 

طی كاوش های انجام شده از محوطه باستانی كهنه ماسوله، سفالينه هائی متعلق به قرون پنجم تا هشتم هجری قمری بدست آمده است كه دقيق ترين مستندات قابل توجه تاريخی می باشند. ماسوله بخاطر موقعیت خاص جغرافیایی و بارندگی های فراوان فاقد بنای قدیمی است اما سنگهایی با عمر بیشتر از 800 سال که بر روی آنها اغلب اشعاری حک شده به دست آمده است. در ۱۰ کیلومتری بالاتر از ماسوله جدید، ماسوله قدیم با آثار و بازمانده‌های انسانی از قبیل سنگ کوره و ... در منطقه‌ای گسترده پراکنده شده است که جزء آثار باستانی بشمار می‌آیند .
ماسوله ای ها مردمانی هستند قوی بنیه و کاری. مردمان ماسوله دارای پوستی سفید و اکثرا با موهای بور مي باشند، اغلب چشمانی روشن دارند که به اصطلاح خود افراد شمال (کاس) یعنی افرادی با چشمان آبی .
رابینو در کتاب گیلان خود می نویسد: ماسوله همیشه جزء فومن بوده است بغیر از چند صباحی که در زمان فتحعلی شاه زیر نظر رئیس قورخانه اداره می شد زیرا در اینجا گلوله های توپ برای توپخانه ایران می ساختند .
در سال 1331 هجری قمری که رابینو از ماسوله دیدن کرده است می نویسد: این شهر دو حمام و سه کاروانسرا داشته است. بازارش چهارصد دکان داشته که شامل نانوائی، عطاری، قصابی، کفاشی و بزازی بوده است. دو آسیاب برای نرم کردن پوست انار داشته اند و پوست انار سائیده را در رنگ کاری بکار می برده اند .
بیشتر ساکنان ماسوله به آهنگری اشتغال دارند. غیر از تالشيها که در کوهای ماسوله ساکنند، تیره عالیوند که بازمانده مردی به نام حاجی حسن هستند و تیره آستارائی نیز ساکن همین دهکده اند. زبان مردم ماسوله تالشی است ولی لهجه مردم ده با اطرافیان کمی اختلاف دارد .

 

 

صنایع دستی ماسوله عبارتند از: کارهای دستی روی چوب و چرم سازی و ساختن چموش که نوعی کفش است. علاوه بر این در گذشته چاقوسازی و داس سازی ماسوله از معروفیت خاصی برخوردار بوده است .
معماری ساده اما کم نظیر همراه با سر سبزی و طراوت و خرمی درختان و جنگل های اطراف ماسوله چیزی نیست که بتوان بفوریت از آن گذشت و یا بی تفاوت به آن نگریست. خانه ها چون نگینی در دل کوه بنا شده اند. خانه ها طوری ساخته شده اند که سقف یکی حیاط خانه دیگریست. وقتی شما از کوچه های باریک و مارپیچ ماسوله عبور میکنید بناچار از بام خانه هائی نیز عبور خواهید کرد که صاحب خانه مطلقا به آن اعتراض ندارد. ماسوله دارای معماری منحصر به فردی است. محوطه جلوی خانه‌ها و پشت بام‌ها هر دو به عنوان پیاده رو استفاده می‌شوند. خیابان‌های کوچک و پله‌های بسیار به هیچ وسیله نقلیه موتوری اجازه ورود نمی‌دهد. معماری ماسوله در یک جمله توصیف می‌شود: حیاط ساختمان بالایی پشت بام ساختمان پایینی است. ساختمان‌ها معمولاً از دو طبقه تجاوز نمی‌کنند. ماسوله دارای محله‌های ریحانه بر، خانه بر، مسجدبر، کشه سر و اسد محله است. قلل مهم ماسوله عبارت‌اند از: شاه‌معلم (شامولوم)، آسمانکوه، لاسه سر، تروشوم و کله قندی. که قله شاه معلم با ارتفاع ۳۰۵۰ متر بلندترین نقطه استان گیلان می‌باشد .
متاسفانه شهر ماسوله در زلزله ای ویرانگر دچار خسارت زیادی شد اما دوباره مردم شهر آن را ساختند. در چند سال اخیر با پیشرفت بسیار خوب و سرمایه گذاری به یکی از مناطق توریستی و سیاحتی شمال کشور بدل گشته است .

 

   

 

گشتها: بازدید از فومن _ روستای ماسوله